Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanması amacıyla kurulan bir sözleşme türüdür. Bu tür sözleşmelerde, taraflar arasında uzaktan iletişim araçları (telefon, internet, e-posta vb.) kullanılarak alış-satış işlemi tamamlanır.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 48. maddesi ve buna dayanılarak hazırlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, mesafeli sözleşmelerin hukuki çerçevesini belirler.
Sosyal Medya veya SMS Üzerinden Yapılan Alışverişler Mesafeli Sözleşme Sayılır mı?
Bir sözleşmenin mesafeli sözleşme olarak kabul edilebilmesi için şu üç şartın bir arada bulunması gerekir:
1. Satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığının bulunmaması,
2. Uzaktan pazarlama sisteminin kullanılması,
3. Sözleşme sürecinde uzaktan iletişim araçlarının (telefon, e-posta, SMS vb.) kullanılması.
Bu kriterler sağlandığında, sosyal medya veya kısa mesaj aracılığıyla yapılan alışverişler de mesafeli sözleşme kapsamındadır.
Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Platform Nedir?
Aracı hizmet sağlayıcı, uzaktan iletişim araçlarını kullanarak satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşmenin kurulmasına aracılık eden gerçek veya tüzel kişidir. Örneğin, e-ticaret platformları (örneğin Trendyol, Hepsiburada gibi), aracı hizmet sağlayıcıdır.
Platform ise aracı hizmet sağlayıcının mesafeli sözleşmeyi kurmasına olanak tanıyan teknik altyapıyı ifade eder.
Mesafeli sözleşme yapılmadan önce, tüketicinin bazı konularda yazılı veya kalıcı veri saklayıcı (e-posta, SMS vb.) yoluyla bilgilendirilmesi zorunludur. Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 5. maddesi, bu yükümlülükleri detaylandırmıştır.
Tüketicinin Bilgilendirilmesi Gereken Bilgiler Nelerdir?
Satıcı veya sağlayıcı ile tüketiciyi aşağıda belirtilen konularda bilgilendirmesi gerekmektedir;
- Mal veya hizmetin temel nitelikleri,
- Satıcı veya sağlayıcının adı, unvanı, açık adresi ve iletişim bilgileri,
- Mal veya hizmetin vergiler dâhil toplam fiyatı,
- Cayma hakkı ve kullanımına ilişkin bilgiler,
- Ek masraflar (kargo, teslimat gibi) ve ödeme şartları.
Satıcı, bu bilgileri tüketiciye açık, anlaşılır ve okunabilir bir şekilde iletmekle yükümlüdür.
Cayma Hakkı Nedir ve Nasıl Kullanılır?
Cayma hakkı, tüketicinin belirli bir süre içinde satın aldığı üründen ya da hizmetten vazgeçme hakkıdır.
Tüketiciler, mesafeli sözleşmelerde 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahiptir. Bu süre;
- Mal alımlarında, malın tüketiciye teslimiyle,
- Hizmet alımlarında, sözleşmenin kurulduğu tarihle başlar.
Cayma hakkını kullanmak isteyen tüketicinin, bu talebini 14 gün içinde satıcıya veya sağlayıcıya iletmesi yeterlidir. Satıcı ya da sağlayıcı, tüketiciyi cayma hakkı hakkında bilgilendirdiğini ispat etmekle yükümlüdür.
Cayma hakkı bildirimi, yazılı olarak, kısa mesaj (SMS), e-posta veya internet üzerinden kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla yapılabilir. Ancak, telefon yoluyla cayma hakkı kullanılamaz. Bunun sebebi, telefon ile yapılan bildirimin mevzuatta yer almaması ve ispat açısından zorluklar yaratabilmesidir. Bu, hem tüketicinin haklarını koruyacak hem de yasal süreçte ispat kolaylığı sağlayacaktır.
Satıcının Ön Bilgilendirme Yükümlülüğünü Yerine Getirmemesi Durumunda Ne Olur?
Satıcı, ön bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmezse tüketicinin bazı hakları devreye girer:
• Ek masraflar hakkında bilgi verilmemişse, tüketici bu masrafları ödemek zorunda değildir.
• Cayma hakkı hakkında bilgilendirme yapılmamışsa, 14 günlük süre sona ermez ve tüketici bir yıl boyunca cayma hakkını kullanabilir.
Malın Teslim Süresi ve Hasar Sorumluluğu
Mesafeli sözleşmelerde, malın en geç 30 gün içinde tüketiciye teslim edilmesi gerekir. Eğer bu süre aşılırsa, tüketici sözleşmeyi feshederek ödediği bedeli yasal faiziyle birlikte geri talep etme hakkına sahiptir.
Malın teslimine kadar oluşan her türlü kayıp ve hasardan satıcı sorumludur. Ancak, tüketici malı kendi talebiyle farklı bir taşıyıcı üzerinden almayı tercih etmişse, taşıyıcıya teslimden sonraki kayıp ve hasardan sorumluluk tüketiciye geçer.
Cayma Hakkının İstisnaları Nelerdir?
Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’ nin Cayma Hakkının İstisnaları başlıklı 15. maddesi mesafeli sözleşmelerde cayma hakkının istisnalarını açıklamıştır:
Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, tüketici aşağıdaki sözleşmelerde cayma hakkını kullanamaz:
a) Fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcı veya sağlayıcının kontrolünde olmayan mal veya hizmetlere ilişkin sözleşmeler (Örn: altın, mücevher gibi ürünler,
b) Tüketicinin istekleri veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler.
c) Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler ( Örn: Meyve, sebze)
ç) Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin sözleşmeler (Örnek: İç çamaşırı, küpe gibi ürünler)
d) Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallara ilişkin sözleşmeler
e) Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler
f) Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler
g) Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler
ğ) Elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler veya tüketiciye anında teslim edilen gayrimaddi mallara ilişkin sözleşmeler (Örn: indirilen yazılım, online eğitim)
h) Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler
İnternetten Alışverişte Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
1. Satıcının ticari unvanı, adresi ve iletişim bilgileri kontrol edilmelidir.
2. Fiyat karşılaştırması yapılarak ürünün piyasa değeri araştırılmalıdır.
3. Güvenilir olmayan sitelerden alışveriş yapılmamalıdır.
4. Alışveriş yapılacak sitenin SSL sertifikası olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Eren GENÇ ve Av. Halil ÖZBEKLİ’ye aittir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Diğer makalelerimize makaleler bölümünden ulaşabilirsiniz.
Soru ve Yorumlar İçin
Hukuki sorunlara dair her türlü görüş, yorum ve sorularınızı iletişim bölümünden ve mail bölümünden yazabilirsiniz.