Türk Ceza Kanunu’nda hakaret suçu; bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide etmek için somut bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle saldırmak şeklinde tanımlanmıştır. Hakaret suçu doğrudan mağdura karşı hakaret etmek suretiyle işlenebileceği gibi mağdurun yokluğunda da işlenebilmektedir. Ancak mağdurun gıyabında (yokluğunda) gerçekleşen hakaret suçunun cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekmektedir.
Hakaret suçunun cezası nedir?
Hakaret suçunu işleyenler üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılırlar. Fiilin, sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde de belirtilen cezaya hükmolunur. Ancak hakaret suçunun;
- Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
- Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
- Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle işlenmesi halinde,
Cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
- Alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artar.
Mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş ise hakaret suçu oluşur mu?
TCK m. 126 “Hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalı geçiştirilmiş olsa bile, eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelik bulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa, hem ismi belirtilmiş hem de hakaret açıklanmış sayılır.“
Örneğin; sanığın işyerinde diğer personellerle oturduğu sırada kullandığı “şerefsiz müdür” şeklindeki ifadede müdürün ismi belirtilmese bile hakaretin müdürün şahsına yönelik olduğu sabittir. İlgili eylemin şikayet üzerine cezalandırılması gerekmektedir.
Kişinin uğradığı haksız bir fiile karşı tepki olarak hakaret etmesi durumunda verilen ceza nedir?
Hakim, hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi halinde, vereceği cezayı üçte birine kadar indirebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçebilir. Hakaret suçu kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenirse kişiye ceza verilmez.
Kişilerin birbirine karşılıklı olarak hakaret etmesi durumunda verilen ceza nedir?
Hakaret suçunun karşılıklı olarak işlenmesi halinde ise hakim, olayın içeriğine göre, taraflardan her ikisi veya biri hakkında verilecek cezayı üçte birine kadar indirebileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçebilir.
Hakaret suçunda şikayet nedir? Şikayetten vazgeçmek mümkün müdür?
Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hariç; hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikayetine bağlıdır.
Mağdur, şikayet etmeden önce ölürse veya suç ölmüş olan kişinin hatırasına karşı işlenmiş ise; ölenin ikinci dereceye kadar üstsoy ve altsoyu, eş veya kardeşleri tarafından şikayette bulunulabilir. Mağdurun şikayetinden vazgeçmesi halinde soruşturma aşaması sona erecektir. Bu durumda Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (takipsizlik kararı) verilecektir. Kovuşturma aşamasında katılanın şikayetinden vazgeçmesi durumunda ise hakim düşme kararı verecektir. Düşme kararının verilebilmesi için sanığın şikayetten vazgeçmeyi kabul etmesi gerekmektedir.
Hakaret suçunda şikayet süresi nedir?
Fiilin ve failin öğrenildiği tarihten itibaren altı ay içinde şikayette bulunulması gerekmektedir.
Hakaret suçunda uzlaştırma mümkün müdür?
Suç uzlaşma kapsamındaki suçlardan olup tarafların uzlaştırmacı huzurunda anlaşarak uyuşmazlığı sonlandırmaları mümkündür.
Hakaret suçunda basit yargılama usulü var mı?
Basit yargılama usulü; belirli ağırlığa ulaşmamış suçlar bakımından, duruşma yapılmaksızın, yazılı beyan ve savunma esasına dayanan, bazı yargılama prosedürlerinin yer almadığı, yargı mercilerine emek ve vakit tasarrufu sağlayan bir yargılama usulüdür. Mahkumiyet halinde ceza dörtte biri oranında iner. Hakaret suçu bu kapsamdaki suçlardandır.
Mağdurun tazminat hakkı var mı?
Hakaret suçundan zarar gören mağdur maddi veya manevi tazminat isteminde bulunabilecektir. Örneğin, bir esnafın komşu esnafın hakaretinden kaynaklı uğradığı müşteri ya da kazanç kaybı maddi zarardır. Esnafın hakaretten kaynaklı yaşadığı üzüntü, elem ve yıpranmanın etkisi ile uğradığı zararı ise manevi zarardır. Mağdur genel mahkemelerde maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına sahiptir.
Sosyal medya üzerinden hakaret suçunun işlenmesi mümkün müdür? Sosyal medya üzerinden hakaret suçunun cezası nedir?
Kişinin hakaret suçunu Facebook, X, Instagram, Whatsapp, Telegram vb. sosyal medya uygulamaları üzerinden işlemesi mümkündür. Sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlendiğinde üç aydan iki yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası hükmolunur. Örneğin; Facebook Messenger üzerinden kişinin mağdura küfür içerikli mesajlar göndermesi durumunda ilgili cezaya hükmolunacaktır. Ancak hakaret suçu alenen işlenirse verilen ceza altıda bir oranında artacaktır. Örneğin; kişinin X üzerinden başka kişilerin görüp ulaşabileceği şekilde hakaret içeren tweetler atması durumunda suç aleniyet kazanır. Bununla ilgili olarak;
Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2017/4286 E. , 2018/1180 K. sayılı kararı,
“…Hakaret suçunu oluşturduğu kabul edilen eylemin, belirli olmayan ve birden fazla kişi tarafından algılanabilme imkanı bulunan facebook adlı sosyal paylaşım sitesinde işlendiğinin kabul edilmesi karşısında, sanığa tayin olunan temel cezada TCK’nın 125/4. madde ve fıkrası gereğince artırım yapılması gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde hüküm kurularak, sanık hakkında eksik ceza hükmedilmesi kanuna aykırı olup…” denilmek suretiyle bozma kararı verilmiştir.
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun cezası nedir?
Bu suç yukarıda sayılan suçlardan ayrı olarak TCK m.299 kapsamında ayrıca düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanına hakaret eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Alenen işlenmesi halinde verilen ceza altıda biri oranında artar. Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır.
Yazımızda hakaret suçu tüm yönleri ile soru cevap şeklinde değerlendirilmiştir. Suçu işleyenin ya da mağdurun süreci hukuki destek alarak yürütmesi hak kayıplarının önüne geçecektir.
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Eren GENÇ ve Av. Halil ÖZBEKLİ’ye aittir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Avukat meslektaşların makale içeriklerini dava dilekçelerinde kullanması serbesttir. Diğer makalelerimize makaleler bölümünden ulaşabilirsiniz.
Soru ve Yorumlar İçin
Hukuki sorunlara dair her türlü görüş, yorum ve sorularınızı iletişim bölümünden ve mail bölümünden yazabilirsiniz.